Ey Gönül & Niyazi-i Mısri Divanı Şerhi
Ali Örfî Efendi’nin “Dîvân-ı Niyâzî-i Mısrî Şerhi” ilk defa gün yüzüne çıkmaktadır. Melâmî azîzlerinden olan Selânikli Ali Örfî Hazretleri,Melâmî pîri Muhammed Nûru’l-Arabî’nin (ö. 1885) yetiştirdiği erenlerdendir. Gürice’nin Polyan beldesinde doğmuştur. Gençliğinde ticaret için Mısır’a giderek uzun zaman kalmış daha sonra Selanik’e gelerek orada ikâmet etmiştir. Âlim ve ârif bir zât olan şârih Selanik’te, Yalılar’daki evinde tâliplerin irşâdıyla meşgul iken 1885 senesinde bekâya göçmüştür. Kabri Selanik Mevlevîhânesi hazîresinde iken bugün kaldırılmıştır. Örfî’nin yirmiye yakın eseri bulunmaktadır. “Dîvân-ı Niyâzî-i Mısrî Şerhi” onun en mühim eserlerinden biridir. Pîr Muhammed Nûr Hazretleri’nin arzûsu ve emriyle kaleme alınan bu eser yine Hz. Pîr’in sohbetlerinden derlenen “Mısrî Niyâzî Dîvânı Şerhi”nden çok farklıdır. Zirâ Hz. Pîr dîvânın doğrudan manâsını esas almıştır. Örfî ise nutk-ı şerîflerin serbest birer çevirisini yapmış, bu arada remizleri tahlil ederek beyitlerin arkasında gizlenen derinlikli manâyı ortaya koymuştur.
“Dîvân-ı Niyâzî-i Mısrî Şerhi” iki yazma nüshadan hareketle hazırlanmıştır. Her iki yazma birbirinden önemli farklar taşımaktadır. Biz bu çalışmada önce her iki nüshanın karşılaştırmasını yaparak mukayeseli yeni bir metin kurduk. Kısmen ilâve ve açıklamalarla ortaya koyduğumuz sadeleştirme bu tenkitli metinden hareketle yapılmıştır.
Ey hakîkat arayan âşık!
Hak erenler buyurmuştur ki, Hz. Mısrî’nin ilâhîyatı bir ledün ilmihâlidir. Bu manâda “Dîvân-ı Niyâzî-i Mısrî Şerhi” için de “bir ledün ilmihâli şerhi” denebilir. Kaldı ki Örfî Hazretleri’nin şerhi, vahdet-i vücûda dair mes’eleleri, Hak ve halk, cem‘ ve fark, tecellî ve mütecellî, tevhîd, vahdet ve kesret, idrâk ve yakîn gibi kavramların ince ayrıntılarını irfânî bir dille vuzuha kavuşturduğu için irfân tâlipleri için anahtar bir kitaptır. Son kalemde bu eser Pîr Muhammed Nûr Hazretlerinin şerhiyle birlikte okunup hazmedildiğinde Hak tâlip ve âşıklarının tefekkür dünyasını genişletecek, gönüllerini ilâhî zevk ile ihyâ edecektir vesselâm.
